Bijeenkomst kerk Overloon op 1 juni in de Pit
Op 1 juni 2016 is op initiatief van enkele betrokken Overloners een bijeenkomst over de (toekomst van de) kerk in Overloon georganiseerd. De aanleiding hiervoor is de crisis die in de kerk in Overloon is ontstaan naar aanleiding van het verbod tot het houden van gebedsvieringen op zondagochtend 10.30 uur. Dit verbod en de daaruit voortgekomen discussie met vrijwilligers en de lokale beheercommissie heeft geleid tot het opstappen van vele vrijwilligers en tot het ontslag van de leden van de beheercommissie. In de uitgave van het plaatselijke dorpsblad Ons Eigen Erf van 15 juni 2016 is een artikel aan deze bijeenkomst gewijd. In dit artikel wordt voor de volledige inhoud van het verslag verwezen naar de website van de deelparochie H.H. Theobaldus en Antonius van Padua.
Het verslag wordt hier weergegeven:

Inhoud

Bijeenkomst over de toekomst van de kerk in Overloon, 1 juni 2016 ........................... 2
Verslag ...............................................................................................2
Bijlage 1: Toon en Martien Hendriks, leden van het organiserend comité.....................5
Bijlage 2: Louis van Schalkwijk, lid van het organiserend comité ............................7
Bijlage 3: Anton Broekman, namens de beheercommissie deelparochie Overloon .... 11
Bijlage 4: Wil Derks, namens KBO-Overloon ....................................................... 13
Bijlage 5: Cees van Leeuwen, namens de Gebedsdienstgroep ................................. 14
Bijlage 6: Gerda Willems, pastoraal assistente .................................................. 14
Bijlage 7: Bert Bardoel, namens Fanfare Vriendenkring ......................................... 15
Bijlage 8: Brief namens vrijwilligers, voorgelezen door Betsie Hendriks ..................... 17
Bijlage 9: Tiny Willems, namens de kosters ....................................................... 18
Bijlage 10: Pastoor van der Sluis.................................................................... 19
Bijlage 11: Rens Hendriks, namens het parochiebestuur .......................................... 19
Bijlage 12: De vragen en opmerkingen die in de pauze zijn ingediend. ...................... 20
Bijlage 13: Vragen van de beheercommissie Overloon ............................................ 21

Bijeenkomst over de toekomst van de kerk in Overloon, 1 juni 2016

Verslag


De agenda van de avond was als volgt:

20:00 WELKOM, door Trees Vereecken, voorzitter van de dorpsraad.
20:05 Toon en Martien Hendriks vertellen in het kort hoe deze avond tot stand is gekomen.
20:07 Martien Hendriks en Louis van Schalkwijk geven een overzicht van de gevoelens en problemen die spelen binnen de deelparochie van Overloon.
20:20 Een aantal mensen krijgt het woord om in het kort (maximaal 5 minuten) hun visie te geven op de situatie en om mogelijke oplossingen aan te dragen.
20:50 PAUZE
Tijdens de pauze kunt u schriftelijk vragen en opmerkingen inleveren. Deze worden gerubriceerd door de organisatie en dienen als uitgangspunt voor de discussie na de pauze.
21:10 DISCUSSIE
De vragen en opmerkingen worden, indien mogelijk gebundeld en gestructureerd, voorgelegd aan een forum. Daarna kan er telkens nog kort worden gereageerd.
Gespreksleider: Erik Verhoeven
21:50 HOE GAAN WE VERDER?
22:00 EINDE
De voorzitter van de dorpsraad sluit de bijeenkomst af.

In grote lijnen is de avond volgens dit schema verlopen.
Er waren ongeveer 200 mensen, waaronder pastoor van der Sluis, bijna het volledige parochiebestuur en de voltallige beheercommissie van de deelparochie Overloon. Bisschop de Korte was ook uitgenodigd. Hij had laten weten niet aanwezig te kunnen zijn, maar hij zal de discussie wel zeer aandachtig volgen. Er waren ook mensen uit buurdorpen.
Trees Vereecken opende de vergadering als voorzitter van de dorpsraad. Zij benadrukte het belang van de kerk voor de leefbaarheid van het dorp; zij hoopt dat dat niet verloren gaat. De bijeenkomst werd geleid door Erik Verhoeven. Hij kondigde de sprekers aan en leidde de discussie na de pauze. Bij de aankondiging van Bert Bardoel, voorzitter van de Fanfare, merkte hij op dat het dorp op dit moment eigenlijk meer behoefte had aan een harmonie. De discussie werd vriendelijk maar strak geleid. Hij zag erop toe dat de microfoon niet uit handen werd gegeven en dat de bijdragen constructief bleven en niet verwijtend, ondanks alle irritaties en verontwaardiging in de zaal.

Bijna iedereen die vóór de pauze het woord heeft gevoerd, deed dit vanaf een tekst op papier. Deze teksten heb ik als bijlagen toegevoegd:

Bijlage 1: Toon en Martien Hendriks, leden van de organiserende groep.
Bijlage 2: Louis van Schalkwijk, lid van de organiserende groep.
Bijlage 3: Anton Broekman, namens de beheercommissie deelparochie Overloon.
Bijlage 4: Wil Derks, namens KBO-Overloon.
Bijlage 5: Cees van Leeuwen, namens de gebedsdienstgroep.
Bijlage 6: Gerda Willems, pastoraal assistente.
Bijlage 7: Bert Bardoel, namens Fanfare Vriendenkring.
Bijlage 8: Brief namens vrijwilligers, voorgelezen door Betsie Hendriks.
Bijlage 9: Tiny Willems, namens de kosters.
Bijlage 10: De samenvatting van de tekst van pastoor van der Sluis.
Bijlage 11: De samenvatting van de tekst van Rens Hendriks.

In de pauze is een groot aantal vragen en opmerkingen ingeleverd. Die zijn ook opgenomen als bijlage.
Bijlage 12: De vragen en opmerkingen die in de pauze zijn ingediend.
De voormalige beheercommissie heeft ook een aantal vragen geformuleerd. Deze zijn in een aparte bijlage opgenomen.
Bijlage 13: Vragen van de beheercommissie Overloon

De organiserende groep heeft in de pauze geprobeerd de vragen te bundelen, maar dat bleek heel lastig. Daarom is er een selectie gemaakt. Deze vragen zijn ter beantwoording voorgelegd aan een forum, bestaande uit pastoor van der Sluis en Rens Hendriks namens het parochiebestuur, Toon en Martien Hendriks en Louis van Schalkwijk namens de organiserende groep en Houkje Verhagen en Anton Broekman namens de voormalige beheercommissie.
De meeste antwoorden kwamen voor rekening van Rens Hendriks. Hij vroeg om vertrouwen. Zonder vertrouwen is er geen vruchtbare discussie mogelijk. Het telkens terugkerende thema was de mogelijkheid tot een eigen identiteit, variërend van een structurele plaats voor de gebedsdiensten tot de vraag om autonomie voor de deelparochie. Het telkens terugkerende thema in de antwoorden was: geef ons vertrouwen en denk met ons mee. Dat wederzijdse vertrouwen is door deze discussie echter niet gegroeid.
Een ander thema in de discussie waren de financiën. Waar is dat miljoen gebleven? Is dat wel op een juridisch correcte wijze overgedragen? Van wie is het kerkgebouw? Dat moet allemaal maar eens haarfijn worden uitgezocht!
De antwoorden leidden tot reacties uit de zaal en ook van andere leden van het forum. In deze setting was het niet mogelijk de vragen uitputtend te beantwoorden, noch om bevredigende conclusies te trekken.
Tegen het einde van de zitting leek het erop dat zaal steeds homogener werd in de afwijzing van de standpunten van pastoor en parochiebestuur.
Vanuit verschillende kanten in de zaal werd opgeroepen tot harmonie en eenheid. Er werd sterk gepleit voor het instellen van een onafhankelijke mediator, liefst door de bisschop zelf.
Van de antwoorden, reacties en opmerkingen naar aanleiding van de vragen heb ik geen verslag kunnen optekenen; ik beperk mij tot deze impressie. De vragen zelf, en ook het grote aantal daarvan, spreken echter duidelijke taal.
De bijlagen geven samen een rijk beeld van wat er in Overloon gaande is. De allerbelangrijkste conclusie is mijns inziens dat het geloof leeft bij een groot deel van de Overloonse gemeenschap. De onenigheid gaat over de wijze waarop dat geloof mag worden beleefd. Daar moet toch een oplossing voor kunnen worden gevonden!
In deze grote fusieparochie kan de pastoor niet meer de herder zijn die in vroeger tijden de kudde der gelovigen leidde. Maar als tegenhanger van die opmerking kan ook worden vastgesteld dat de gelovigen van tegenwoordig zeker geen schapen meer zijn, laat staan makke schapen, die gedwee hun pastor volgen.

Hoe nu verder?
De organiserende groep doet het volgende voorstel:

1. Ondanks het ontslag verricht de beheercommissie nog steeds haar werkzaamheden. Vraag of zij daar tijdelijk mee door wil gaan, liefst met instemming van MMK. Ondertussen kunnen er stappen worden gezet om tot een (gedeeltelijk) nieuwe beheercommissie te komen.
2. Vraag aan de vrijwilligers om hun werkzaamheden tijdelijk te hervatten, zodat weer gestart kan worden met de eucharistievieringen eventueel gecombineerd met een gebedsdienst op zondag. Hiervoor zullen de vrijwilligers persoonlijk of per groep benaderd worden. Als de gesprekken een positief resultaat hebben kan dit een definitief karakter krijgen.
3. Gesprekken starten met enerzijds het parochiebestuur en anderzijds vrijwilligers en beheercommissie onder leiding van een mediator. Van deze gesprekken zou een regelmatige evaluatie in Ons Eigen Erf geplaatst kunnen worden.

Mensen die zich beschikbaar willen stellen om nu de draad op te pakken, kunnen zich echter melden bij het e-mailadres van de dorpsraad dat speciaal voor de zaken rondom de kerk in Overloon is aangemaakt: kerkoverloon@dorpsraadoverloon.nl
Het verslag van deze bijeenkomst zal ook naar bisschop de Korte worden opgestuurd. Wij hopen dat het bisdom zich actief met deze zaak zal gaan bezig houden.
De organiserende groep van betrokken parochianen heeft de eerste stap gezet naar een oplossing. De problemen zijn op tafel gekomen, de parochianen uit Overloon hebben hun stem laten horen. Het is te hopen dat het parochiebestuur luistert en inhoudelijk reageert. Overloon wacht ook op acties vanuit het bisdom. Er is voldoende bereidheid om mee te denken en mee te werken.
De voorzitter van de dorpsraad sloot de vergadering ruim na de geplande tijd. Zij gaf bloemen aan Erik en dankte hem voor de voortreffelijke leiding.
In de foyer van de Pit werd nog lang nagepraat. Er heerste een tevreden gevoel over de wijze waarop Overloon zich had laten zien.

Louis van Schalkwijk

Bijlage 1: Toon en Martien Hendriks, leden van het organiserend comité
Toon:
Hoe is het tot deze avond gekomen.
3 maanden geleden werd ik benaderd door Frans Wouters, Overloons lid van het parochiebestuur MMK, om samen met nog iemand een praatje te komen maken. Samen met Martien ben ik daar naar toe gegaan. Daar troffen we ook Rens Hendriks aan, vicevoorzitter van Parochie Maria Moeder van de Kerk.
Het gesprek zou gaan over de impasse, waarin men geraakt was in de samenwerking tussen parochie Maria Moeder van de Kerk en deelparochie Overloon. Kernvraag was wat de beeldvorming was over de relatie kerkbestuur Maria Moeder van de Kerk en deelparochie Overloon.
Hierna afgesproken een actieplan te maken en dit een week later voor te leggen.

Martien:
We hebben de uitdaging opgepakt om als onafhankelijke en neutrale personen in gesprek te gaan met alle groeperingen, die te maken hebben met de kerk. Duidelijk was, dat er een avond moest komen, waarin de bevolking de kans kreeg om zijn gedachten daarover te uiten met als doel een oplossing te vinden voor de ontstane problemen en de diensten in de kerk zo snel mogelijk te hervatten.
Voor een datum werd met de agenda van Rens Hendriks afgestemd. We kwamen uit op 1 juni, omdat de Pit op eerdere datum bezet was. Gezien de intensieve voorbereidingen hadden we die tijd ook nodig. De dorpsraad werd gevraagd om ondersteuning te bieden. De inwoners van Overloon en omliggende dorpen werden uitgenodigd via de dorpsbladen.
Gezien de omvang van de problemen werd Louis van Schalkwijk gevraagd als penvoerder. Samen legden we contacten met betrokken organisaties en het bisdom.
Toon zorgde voor de PR.
Onze kerk uw zorg. JA! De zorgen zijn groot en het zit heel diep.
Komt het nog goed met de deelparochie Overloon?
In 2010 werd een fusie noodzakelijk gevonden vanwege bedrijfs-economische en financiële redenen, en het afnemende kerkbezoek.
Parochie Maria Moeder van de Kerk is ontstaan uit de samenvoeging van 13 parochies uit de gemeenten Sint Anthonis en een deel van de gemeente Boxmeer, waaronder Overloon.
Sambeek, Vortum-Mullem en Boxmeer zelf horen bij de parochie Boxmeer. Vreemd dat toen niet is gekozen voor de fusie van de oude gemeente Vierlingsbeek met parochie Boxmeer.
Er moesten kerken gesloten worden om financieel rond te komen. De gedachte was dat gelovigen uit deze deelparochies naar nog functionerende kerken zouden gaan. Maar mensen laten zich niet sturen en zoeken, als ze dat tenminste nog willen, hun eigen kerk b.v. in de Smakt, Venray of Boxmeer. Daar is een sfeer van saamhorigheid.
Het systeem van de kerk in stand houden zonder rekening te houden met de beleving van de parochianen is in deze tijd niet wenselijk.
- In de gesprekken kwam naar voren, dat velen bereid waren zich in te zetten voor een oplossing.
- Ik heb een viertal ontmoetingen gehad met de pastoor. Hij gaf aan misschien niet meteen 180 graden te kunnen draaien, maar zeker bereid was, tegemoet te komen. Wellicht wordt vanavond duidelijk hoe dit er uit kan zien.
- Jammer is het dan, dat het parochiebestuur het nodig vond eerder een datum te plannen en deed alsof dit in plaats van 1 juni was.
- Het stoppen met de eucharistievieringen was onnodig.
- Tot slot kreeg de beheercommissie daadwerkelijk ontslag terwijl het bestuur toch het compliment maakte, dat de beheercommissie altijd alles goed op orde had. Dan had het ontslag toch wel even kunnen wachten.

Hoopgevend was daarentegen de dienst voor dorpsgenoot van Theo van Son. Deze was geheel naar de wensen van de overledene en zijn familie. Alle bezoekers van deze dienst spraken er vol lof over. Zo kan het ook. Hopelijk gaat dat in de toekomst ook vaker gebeuren, zodat de inwoners van Overloon niet hoeven uit te wijken naar andere locaties of crematorium.
De kerk in Overloon staat nog op eigen benen. Toen het aantal priesterroepingen terugliep, werd leken gevraagd gebedsdiensten te organiseren in samenwerking met en onder bezielende leiding van de voorgaande pastoors en opgeluisterd door diverse zangkoren met orgelspel en andere muziekinstrumenten, dit naar volle tevredenheid van alle betrokken personen en de gelovigen. Het mocht vrolijk zijn. Dat had Jezus toch niet verboden. Op basis van gelijkwaardigheid en respect en niet in een hiërarchische structuur ging men met elkaar om.
Pastoor van der Sluis vindt een eucharistieviering belangrijker. Dat klopt ook, maar je zou deze twee kunnen combineren. De groep gebedsdiensten verzorgt dan de dienst van het woord en de voorganger de dienst van het sacrament.
Ook financieel was de oude parochie een succes, omdat in alle lagen met vrijwilligers gewerkt werd waardoor kosten bespaard werden. Bijna iedereen betaalde de gezinsbijdrage. Een groot bedrag ging na de fusie naar het bestuur van MMK in Sint Anthonis.
Sindsdien wordt er geen verantwoording meer afgelegd over de financiën, terwijl we dat wel gewend waren in de oude parochie. Ook de prognose voor 2016 is onbekend.
Inkomsten drogen op. Men is niet tevreden over de huidige structuur van opleggen in plaats van overleggen en betaalt dus geen gezinsbijdrage. Men is bang, dat de hele gezinsbijdrage verdwijnt naar Sint Anthonis. De mensen willen hun geld terug vanwege het stopzetten van de vieringen.
De vrijwilligers van Overloon hebben grote problemen met het huidige bestuur van Parochie Maria Moeder van de Kerk. Na tientallen jaren vrijwilliger te zijn geweest worden ze niet meer in staat geacht de vieringen gezamenlijk tot stand te brengen. Ze worden niet voor vol aangezien, worden onheus en zonder respect bejegend, opgebouwde verantwoordelijkheden werden ontnomen.

We hebben met verschillende organisaties overlegd. Een aantal wil graag het woord voeren. Anderen niet. Van de laatsten wat korte opmerkingen:
Het Sint Theobaldusgilde stelt zich vragen over de viering van de naamdag van de Heilige Theobaldus. Sinds jaar en dag wordt dit gevierd met een heilige mis op de eerste zondag van juli. Het Theobaldusgilde trekt dan op naar de kerk met alle leden, begeleid door muziek en tromgeroffel en daar wordt de dienst ondersteund door het muziekgezelschap.
De voorzitter zegt het volgende:
"Helaas moeten wij constateren dat een verbinding tussen het thema Theobaldus en gilde en de viering er niet meer is. Dat vinden wij jammer. Er is geen enkel raakvlak meer tussen wat "wij" en wat "zij" doen tijdens de dienst. In het verleden was dit wel het geval. Nu houdt men zich strikt aan het thema van de zondag."
De videogroep maakt al sinds hun oprichting opnames van de heilige mis en zendt deze elke zondag uit via de BLOS.
Bij bijzondere gelegenheden, zoals begrafenissen of jubilea, maar ook de dodenherdenking, zouden zij het erg fijn vinden om de dienst vanuit verschillende gezichtspunten in de kerk te kunnen opnemen. Zij zouden dan wat meer vrijheid willen hebben, waarbij het zich verplaatsen in de kerk noodzaak is. Dit doen ze natuurlijk met het nodige respect.
Deze uitzendingen zijn ook zeer belangrijk voor mensen met een mobiele beperking, die deze diensten niet zelf kunnen bezoeken.
De Stichting Zonnegroet Overloon-Holthees-Smakt laat het volgende weten:
"Wij bestaan nog maar kort. Als Zonnegroet is onze voornaamste doelstelling: Het omzien naar en bezoeken van zieken, ouderen en mensen met weinig sociale contacten.
In het verleden was dit een van de taken van De Zonnebloem.
Dit is door onze pastoor altijd gestimuleerd en gewaardeerd.
Gezien de ontstane situatie in onze parochie vragen wij ons af, hoe wij in de toekomst met begrip en respect voor elkaar, kunnen komen tot een samenwerking, waarin ieder tot zijn recht kan komen en waarvan de meest kwetsbaren onder ons profijt kunnen ondervinden.
Van de beheercommissie hebben wij altijd alle begrip en medewerking gehad."

Dan nog enkele opmerkingen:
Er zijn ook gelovigen, die graag een gezamenlijke viering van het sacrament der zieken zouden willen. Met name ouderen maken zich zorgen, dat hen onverwacht iets overkomt, waardoor zij niet op tijd het heilig oliesel kunnen ontvangen. Een gezamenlijke dienst zou hen veel rust geven.
De wijkzuster vertelde dat ouderen zich zorgen maken over de kerk. Ze heeft nu een extra taak gekregen om er met hen over te praten.
Een gelovige hoopt dat zijn kleinkind even goed gedoopt kan worden, ondanks de strubbelingen binnen de geloofsgemeenschap.
Tot slot nog een laatste overweging: hoe kunnen wij onze kinderen nog interesseren voor de kerk, als de ouders al niet meer komen wegens ongenoegen met de kerk.
In voetbaltermen gesproken: Met een goede spits kun je een wedstrijd winnen, met een goed team kun je kampioen worden.
We kijken er naar uit, dat MMK, priesters, beheercommissie en vrijwilligers samen kampioen worden en wij Overloners kunnen genieten van fair spel.

Bijlage 2: Louis van Schalkwijk, lid van het organiserend comité

Vooraf
Deze inleiding is gebaseerd op een dozijn gesprekken die ik heb gevoerd met mensen die als vrijwilliger of als lid van de beheercommissie zeer betrokken zijn bij de huidige problematiek van de kerk in Overloon.
Ik heb van elk gesprek aantekeningen gemaakt; deze heb ik samengevat en ingedeeld in vijf categorieën.

Over de parochiegemeenschap Overloon
Overloon heeft een bewogen geschiedenis. Het 14 Oktoberplein herinnert aan de slag om Overloon in 1944; aan de totale verwoesting van het dorp en aan de wederopbouw, met als trots symbool het mooie, moderne, vernieuwende kerkgebouw.
De oude Overloonse families herinneren zich die periode maar al te goed.
De gezamenlijke inspanning die zij hebben geleverd, onder leiding van bouwpastoor van Boxtel, ligt aan de basis van de hechte gemeenschapsband die nog altijd in het dorp bestaat.
Overloon is van oudsher een katholiek dorp. Praktisch ieder kind werd gedoopt en deed de communie. De lagere school was katholiek, voor de jongens de Jozefschool en voor de meisjes de Mariaschool. Nu gaan de kinderen naar de Josefschool, een basisschool die alleen nog een naam heeft die herinnert aan het katholieke verleden, maar die verder het geloof buiten de deur houdt.
De parochiegemeenschap heeft betere tijden gekend. Enige tijd geleden betaalden nog meer dan 900 gezinnen hun kerkbijdrage, maar dat aantal loopt sterk terug. Dat is een landelijke trend waaraan ook Overloon niet ontkomt. Maar de problemen binnen de fusieparochie Maria Moeder der Kerk versnellen dat proces helaas.
Op zondag gaan er gemiddeld tussen de 50 en 80 mensen in Overloon naar de kerk. Dat zijn bijna allemaal ouderen. Dit jaar waren er drie communicantjes uit het dorp.
De toekomst van de deelparochie ziet er somber uit. Er komen geen nieuwe kerkgangers meer bij. Als het zo doorgaat, is het over tien jaar afgelopen, tenzij er een nieuwe vorm wordt gevonden die ook jongeren aanspreekt.

Over de Eucharistieviering
De liturgie van de Eucharistievieringen ligt voor een groot deel vast. De pastoor moet werken binnen de richtlijnen die door de bisschop van Den Bosch worden uitgezet.
Mgr. Hurkmans hechtte veel waarde aan een toegewijde, eerbiedige Eucharistieviering, met uitvoering van oude rites, zoals die in de loop der eeuwen zijn gegroeid, maar die gedurende de laatste decennia minder aanspraken en naar de achtergrond verdwenen.
Ook voor pastoor van der Sluis komt de liturgie op de eerste plaats. Hij probeert in de geest van Mgr. Hurkmans, de rituelen weer hun plaats te geven en hij hoopt waarschijnlijk dat hiermee het geloofsleven van de parochianen wordt verdiept.
Veel parochianen kunnen hem hierin echter niet volgen. Zij voelen zich ongemakkelijk bij teveel wierook en wijwater, begrijpen niet waarom de acolieten van het priesterkoor moeten of als lessenaar moeten dienen.
Zij delen ook niet met de pastoor de diepe eerbied voor het priesterambt.
De parochianen benadrukken een ander aspect van de eucharistieviering. Ze willen iets meenemen uit de mis, waarmee ze in het dagelijks leven vooruit kunnen. In de mis moet er contact zijn met de gelovigen, met degenen die trouw de kerk bezoeken, met de communicantjes en hun ouders, met de ouderen die nog over zijn. Maar de overwegingen geven hen vaak weinig inspiratie.
Voor veel gelovigen is de huidige vorm van eucharistieviering onecht, het spreekt hen niet meer aan.
De verschillen tussen de doelstellingen van de pastoor en de verwachtingen van de mensen leiden aan beide zijden tot irritaties, die hoog kunnen oplopen. Bij een aantal vrijwilligers heeft dat ertoe geleid dat zij met hun werk zijn gestopt.

Over de gebedsdiensten
De gebedsdiensten zijn ingesteld door pastoor Brom, de voorganger van pastoor Tolboom. Enkele parochianen hebben een gedegen opleiding genoten bij het bisdom en zijn die gebedsdiensten gaan leiden. Die groep is gestaag uitgebreid en werd een vaste waarde binnen de Theobaldusparochie. De Pastoors Brom en Tolboom hebben gedurende zo'n 25 jaar deze gebedsdiensten geïnspireerd en ondersteund; pastoor Tolboom bijvoorbeeld heeft een CD met gebeden, lezingen en overwegingen beschikbaar gesteld waaruit de voorgangers van de gebedsdiensten konden putten. Later zijn enkele van de voorgangers ook eigen overwegingen gaan houden tijdens de gebedsdiensten. De gebedsdiensten waren elke derde zondag van de maand, in plaats van de Eucharistieviering.
Ze spraken veel mensen aan; dat bleek uit reacties, niet alleen uit Overloon, maar ook van mensen uit andere dorpen die via de BLOS de diensten hadden gevolgd.
Ook in Oploo zijn er gebedsdiensten.
Vorig jaar oktober heeft pastoor van der Sluis met de beheercommissie gesproken over het afschaffen van de gebedsdiensten. In de pastoraatsgroep van de fusieparochie was besloten dat voortaan elke zondag in de vier hoofdkerken van de parochie op vaste tijden een Eucharistieviering zou zijn. Dat geeft een duidelijke structuur voor alle leden van de fusieparochie.
Dit besluit is van kracht geworden op 1 januari 2016.
Voor de gebedsdiensten is in dit besluit geen goede oplossing gevonden. Ze pasten niet meer in de nieuwe structuur. Vanaf begin dit jaar zijn er in Overloon althans, geen diensten meer geweest.
In Oploo gaan de gebedsdiensten gewoon door.
Met het verdwijnen van de gebedsdiensten gaat er veel betrokkenheid van gewone parochianen verloren. Gebedsdiensten zijn minder gebonden door liturgische regels, ze spreken een ander deel van de gelovigen aan. Het koor Palet zong wel in de gebedsdiensten, maar niet in de mis, omdat in de gebedsdiensten ruimte was om zelf hun liederen te kiezen.
Het is zeer te betreuren dat dit zo is verlopen. In de strijd om het voortbestaan van de parochie zouden deze gebedsdiensten wellicht een uitstekend middel zijn om ook jongere mensen in aanraking te brengen met het geloof.
Daarbij zouden gebedsdiensten het pastorale team nog wel eens goed van pas kunnen komen, wanneer gaat blijken dat het voor hen een te zware taak is om dertien dorpen te bedienen.

Over de opbouw van de nieuwe parochie Maria Moeder der Kerk
De maatregel om van dertien parochies één fusieparochie te maken is natuurlijk uit de nood geboren. Terugloop van kerkgangers, een tekort aan priesters en de dreiging van een financieel bankroet van het bisdom maakten ingrijpen noodzakelijk.
De uitvoering van die maatregel brengt veel veranderingen met zich mee. In een aantal dorpen is de kerk gesloten. De nieuwe parochie is dorpoverstijgend. De dorpen die hun kerk behouden, moeten die delen met gelovigen uit andere dorpen.
Dat is een moeizaam proces, dat nog nauwelijks uit de verf is gekomen.
De fusieparochie Maria Moeder der Kerk was de eerste grote parochie in het bisdom. Vanuit het bisdom is er echter weinig begeleiding geweest bij het integratieproces. Zo hebben althans velen dat ervaren.
Er is onduidelijkheid. Welke locale structuren blijven er in elk dorp en wat wordt voortaan regionaal, parochiebreed? Wat blijft eigen aan elk dorp?
Wanneer in een dorp de kerk sluit voelen de gelovigen zich aan hun lot overgelaten. Wat moet er met de doopgroep? Hebben koren nog bestaansgrond? Kosters? Acolieten?
Gelovigen zoeken hun heil op plekken waar ze een geluid horen dat hen aanspreekt.
Er is geen binding met de fusieparochie.

Over de communicatie
In het bestuur van de parochie moet je twee piramides onderscheiden: de organisatorische en de pastorale piramide. Van beide is pastoor van der Sluis de voorzitter.
De organisatorische piramide bestaat uit het Parochiebestuur, met daaronder de locale beheercommissies.
De pastorale piramide bestaat uit het pastoraal team:
Pastoor van der Sluis, kapelaan Donders, pastoraal werkster Jantje Bax.
En de pastoraatsgroep:
19 mensen, waaronder Gerda Willems als enige uit Overloon.
Omwille van een duidelijke communicatie moeten deze twee piramides zoveel mogelijk gescheiden functioneren. Echter omdat sommige mensen meerdere functies vervullen, is het niet altijd duidelijk vanuit welke functie ze spreken of handelen, welke pet ze op hebben.
Pastoor Brom had een klankbordgroep ingesteld, van 16 mensen, waaronder het kerkbestuur. Deze groep is echter in de loop der tijd kleiner geworden en nog niet zo lang geleden opgeheven.
Daarmee heeft het enige Overloonse lid van de pastoraatsgroep geen achterban meer en voelt zich vaak alleen staan.
Grote veranderingen kunnen alleen worden doorgevoerd, wanneer er eerst is gezorgd voor draagvlak.
Daarvoor is een goede communicatie een absoluut vereiste. Maar juist op dit vlak botst het vaak.
Er zijn grote communicatieve problemen geweest tussen het parochiebestuur en de beheercommissie van Overloon. Ten gevolge van die problemen is de beheercommissie nu opgeheven, maar officieus zet ze (gelukkig) een deel van haar werkzaamheden gewoon door, om de deelparochie zo goed mogelijk draaiende te houden.
De pastoor legt niet makkelijk contacten. Hij is kortaf, men vindt hem autoritair.
De communicatie met kosters en acolieten is onvoldoende. Dit leidt tot irritaties en verzet en het ondermijnt de sfeer.
Dit speelt ook bij de contacten met verenigingen. De relatie tussen kerk en zonnebloem/zonnegroet was sterk, met kapelaan Raaphorst was er nog een prima contact evenals met de beheercommissie. Met pastoor van der Sluis verlopen de contacten echter moeizaam.
Tenslotte
Deze opmerkingen zijn verzameld in twaalf gesprekken. Naar ons idee komen in deze samenvatting de meeste problemen aan het licht. Degenen die hierna het woord voeren, zullen deze problemen vanuit hun eigen betrokkenheid verder uitwerken.
Veel mensen zijn niet zo welbespraakt en treden weinig op de voorgrond; maar zij zijn wel zeer ongelukkig met de huidige situatie.
Zij snappen niets van al dit gedoe, ze willen gewoon goed leven vanuit het Christelijk geloof.
Ik hoop dat degenen die deze parochie leiden en besturen, in staat zullen zijn boven hun eigen gelijk en hun eigen tekorten uit te stijgen en gezamenlijk, in goed overleg, een oplossing te vinden die recht doet aan het belang van alle parochianen.

Bijlage 3: Anton Broekman, namens de beheercommissie van de deelparochie Overloon

Een goede avond allen.
Heel goed om hier vanavond namens de voormalige beheercommissie van onze kerk in Overloon te mogen spreken. De ellende rond de kerk is immers begonnen door de beheercommissie, althans volgens het bestuur van onze parochie. Hoe het werkelijk zit, moet u maar beoordelen als u mijn praatje heeft gehoord.
Heel goed ook dat het parochiebestuur compleet aanwezig is, in tegenstelling tot de avond van 21 April. Laten we hopen dat de pastoor en het bestuur zich inmiddels verdiept hebben in de brede problematiek en in het bijzonder in de vraag waarom kosters en acolieten zijn opgestapt.
Laat ik heel even teruggaan naar een half jaar geleden. Toen legde de pastoor ons een plan voor om in plaats van de gebedsvieringen in Overloon op de derde zondag van de maand, eucharistievieringen te gaan houden. Wij keken daarvan op, want de gebedsvieringen kenden een lange traditie en werden goed bezocht. We gaven de pastoor een alternatief mee. Dat wees hij af. Hij vroeg ons om een en ander al vast te communiceren met de betrokken vrijwilligers. Dat hebben we gedaan en daar bleek het enthousiasme niet groot. Dus gingen we met het bestuur praten. Op 19 november vorig jaar spraken wij met een delegatie van het bestuur. Daar kwam de aap uit de mouw. Het was helemaal geen plannetje van de pastoor. Het was een al langer geleden genomen besluit van het bestuur. Daar keken wij opnieuw van op. Wij stelden vragen bij die manier van werken, maar kregen geen antwoord maar wel verwijten. We kregen het verwijt dat er "altijd problemen waren met Overloon, op organisatorisch en communicatief gebied. Wij hadden helemaal niet met de vrijwilligers mogen praten!" Wij spraken hardop onze zorgen uit dat met het wegvallen van de gebedsdiensten in Overloon wel eens wat meer zou kunnen gaan wegvallen, namelijk kerkbezoekers, kerkbijdragen, maar ook vrijwilligers. Die zouden mogelijk kunnen opstappen. De reactie van het bestuur hierop: "Daar hebben wij niets mee te maken. Het besluit was genomen en moest worden uitgevoerd en als vrijwilligers zouden opstappen, dan komen er wel nieuwe. Net als kosters. Die zijn er genoeg. En als die er niet zouden komen, dan sluiten we ook deze kerk. Dat kan ons niets schelen".
Ik stel dit hier graag even in de openbaarheid vast, want dit is belangrijk. Hiermee begon namelijk de ellende.
Wij waren ontdaan, hebben de vergadering gestopt en we schreven een brief aan de vicevoorzitter en vroegen hem om zijn bestuursleden aan te spreken op hun gedrag en op wat ze hadden gezegd. Dat deed hij niet, liet hij ons weten. Integendeel, hij vergoelijkte de uitspraken én hij voegde allerlei nieuwe en forse beschuldigingen aan ons adres er aan toe,
Onder andere:
- Overloon verzet zich van meet af aan tegen de fusieparochie,
- Overloon beweegt niet mee met de Nieuwe Kerk die Maria Moeder van de Kerk wil zijn,
- Overloon gedraagt zich onvolwassen en weet niet half hoe onfatsoenlijk ze zijn.
We waren ons van geen kwaad bewust en tastten volledig in het duister voor wat betreft de achtergronden van alle verwijten. We hadden zelf namelijk het idee dat het allemaal prima liep hier. Eerder waren we door het bestuur juist ten voorbeeld gesteld, zo goed liep alles hier. Raar toch. Onbegrijpelijk.
Als je anderen iets kwalijk neemt, moet je wel even uitleggen waarom je dat doet en wat er misging, maar dat heeft het bestuur tot op de dag van vandaag niet gedaan. We hebben herhaaldelijk per mail en per brief om uitleg gevraagd, maar hoezeer wij ons ook inspanden, er kwam daarop geen enkel antwoord, neen er kwamen alleen maar nieuwe verwijten bij. "ZO GA JE NIET MET ELKAAR OM", schreven wij in Ons Eigen Erf toen we uitlegden waarom we onze werkzaamheden hadden opgeschort.
En daar ligt de essentie van het conflict. Wij voelden ons miskend. Wij hadden jarenlang onze beste krachten gegeven aan de parochie en worden nu met diverse verwijten geconfronteerd.
Zo zouden wij geïnsinueerd hebben dat de kerk in Overloon gesloten zou worden. Dat is onjuist!
Ik heb u aan het begin van mijn verhaal uitgelegd wat daarover door de delegatie van het bestuur is gezegd. Overigens heeft het bestuur dat nooit willen bevestigen. Het zou mooi zijn als dat vanavond alsnog zou gebeuren.
Ook een volstrekte omkering van de werkelijkheid is dat wij de vrijwilligers hebben aangezet om te stoppen.
Nee, wij hebben de vrijwilligers er juist op gewezen dat het ieders eigen verantwoordelijkheid is om te beslissen. We hebben in Ons Eigen Erf geschreven dat wij hoopten dat de interimbeheercommissie erin zou slagen om nieuwe mensen te vinden die zij dan op waarachtige wijze aan zich zou kunnen binden.
Dat schreven wij uit ons hart. En aan die waarachtige binding ontbreekt het bij pastoor en bestuur. Vrijwilligers trek je volgens hen uit een kast en je laat ze doen wat jij vindt dat ze moeten doen. En als ze zich opstellen op een manier die jou niet bevalt, dan zet je ze aan de kant, zoals ze dat ook met ons gedaan hebben. Die houding zal moeten veranderen. Als dat niet gebeurt, is onze deelparochie ten dode opgeschreven. En als pastoor en bestuur hun houding ten aanzien van vrijwilligers niet kunnen veranderen, dan moeten zij plaatsmaken voor anderen die dat wel kunnen. Want ik herhaal, wat wij ook in Ons Eigen Erf schreven toen we aan de mensen in Overloon uitleg gaven waarom we gestopt waren: ZO GA JE NIET MET ELKAAR OM. Aan een parochie bouw en werk je samen en daarbij ga je "verbindend" te werk, en niet "polariserend", zoals pastoor en bestuur doen.
Een korte opmerking tot slot:
Begin mei heeft de pastoor de reguliere vieringen opgeschort. Hoe tragisch en hoe tegenstrijdig! De gebedsvieringen in Overloon moesten immers weg omdat de parochianen uit Maashees en Vierlingsbeek (waar de kerken gesloten werden) volgens de pastoor RECHT HEBBEN op IEDERE ZONDAG een eucharistieviering.
En nu is de Theobalduskerk ook voor de parochianen voor Overloon dicht! Hoezo RECHT?
En dat dan tegen de achtergrond van wat Overloon heeft opgebouwd en ingebracht. Bij de vorming van de fusieparochie is zegge en schrijve 1 miljoen euro overgedragen aan de nieuwe parochie in Sint Anthonis. Met dat geld hadden wij tot in lengte van jaren zelf de parochie draaiende kunnen houden, geld dat bijeen is gebracht door de Overloonse gemeenschap. En nu? Nu komen parochianen uit Overloon op zondag voor een gesloten deur.
En het aanbod om in de tussentijd gebedsvieringen te houden, wordt ook geweigerd. Onze pastoor en het bestuur prefereren een gesloten kerk kennelijk boven een gebedsviering.
Kan het gekker?
Ik wil mijn verhaal eindigen met een citaat van de Romeinse Filosoof Cicero:
Errare humanum est, perseverare diabolicum
"Vergissen is menselijk, volharden in een vergissing is duivels".

Bijlage 4: Wil Derks, namens KBO-Overloon

Vanuit een Christelijke inspiratie behartigt de KBO de belangen van de ouderen in ons dorp. Om dit blijvend te kunnen realiseren, dient deze inspiratie regelmatig gevoed te worden zodat woorden en daden elkaar versterken. Op grond hiervan menen wij ons niet afzijdig te kunnen of mogen houden over de ontstane polemiek betreffende de voorgestane beleidslijn in onze parochie. Dit doet temeer opgang daar een groot deel van de kerkgangers tot de doelgroep van onze vereniging behoort. In deze zijn wij er ons van bewust, dat het geloof heel verschillend beleefd kan worden, maar met name in onze doelgroep wordt de ontbering van nagenoeg elke vorm van pastoraat als een gemis beschouwd. Voor velen is de kerk nog een sacraal middelpunt in onze gemeenschap waar men vreugde en verdriet kan beleven.
Ons bestuur betreurt de ontstane situatie ten zeerste daar wij ervan overtuigd zijn, dat elk van de betrokken partijen met de beste bedoelingen een visie geponeerd heeft, welke in onze ogen moet kunnen leiden tot één en hetzelfde gemeenschappelijke doel namelijk: een kerkzijn in onze parochie en dus ook in Overloon, waarin alle mensen zich gehoord voelen en zich herkennen. Een kerk in ons midden.
Wij hebben de wijsheid niet in pacht en hebben ook geen concrete oplossing voor de problemen doch wel een grofmazige visie, die uiteraard een nadere uitwerking behoeft.
Wij gaan terug naar de oorsprong van het Christendom en wat Jezus bedoelde met de woorden: barmhartigheid, gerechtigheid en (naasten)liefde. Wij constateren dat deze begrippen in de voorbije eeuwen ( met de beste bedoelingen) zijn ingekaderd met vele ge- en verboden zonder dat voldoende of niet duidelijk is gemaakt wat de essentie ervan is. Er blijft dan veel onbegrip over.
Deze ge- en verboden stuiten thans (door het mondiger worden van de mensen) op veel onbegrip en weerstand. Het geeft hen het gevoel, dat deze niets te maken hebben met de beleving van het geloof. Eén voorbeeld om dit te verduidelijken: Waarom mag een lied tijdens de eucharistieviering wel live gezongen worden doch niet via een CD afgespeeld worden?
In dit kader betreuren wij het dat er problemen zijn over de plaats van de gebedsdiensten binnen de kerkelijke vieringen. Voor ons is het duidelijk dat een team van drie pastores (pastoor, kapelaan en pastoraal werkster) onmogelijk alle dorpen kan bedienen op de wijze zoals men dat vroeger gewend was. Dit geldt dan zeer zeker voor het vieren van de eucharistie, dat door twee personen gedaan moet worden. In onze optiek zou het dan beter zijn om dankbaar gebruik te maken van elk talent en elkaars talenten ten voordele van de verschillende gemeenschappen in onze parochie. Op deze wijze kan een zo groot mogelijk aanbod van eucharistievieringen en gebedsdiensten voor de verschillende gemeenschappen in onze parochie te realiseren zijn. Dit doet temeer opgang nu er verschillende kerken gesloten zijn en er misschien nog meer zullen volgen. Er zal een nieuwe (dorpsoverstijgende) gemeenschapszin nodig zijn waarin de KBO wellicht een rol kan spelen.
Daarnaast hebben veel mensen het gevoel, dat de kerk niet meer aansluit op de actuele noden in deze tijd. Wat is de visie van de kerk op armoede, de gevolgen van de economische crisis, vluchtelingen, de thans zo hoognodige solidariteit enz. enz. De kerk zou hierop in kunnen spelen door de begrippen barmhartigheid en (naasten)liefde inhoud te geven. Zij hoeft dit dan niet op haar eigen manier te doen maar zou ook kunnen aansluiten bij bestaande initiatieven door te laten blijken dat zij erachter staat, door een duidelijk standpunt in te nemen. Ons idee is, dat de Kerk ( priesters en gelovigen samen) zich niet moet beperken tot vrome woorden, maar ook de handen uit de mouwen moet steken. In gevallen waarin zij zelf het initiatief moet nemen, zou dit kunnen door het instellen van een werkgroep om gezamenlijk (kerkleiding en inwoners) met voorstellen tot oplossingen te komen. Zo zou men bijv. via een werkgroep aandacht kunnen vragen voor de positie van vluchtelingen in onze parochie en proberen een bijdrage te leveren aan hun welzijn en integratie. Zo zijn er tal van voorbeelden te noemen. De voordelen van deze benaderingswijze mogen duidelijk zijn:
- men raakt met elkaar in gesprek en leert elkaar waarderen;
- het kan leiden tot een verbondenheid in de plaatselijke parochie;
- de kerk komt meer tot leven in de parochie en zal meer mensen gaan aanspreken;
- voor de pastores is het mogelijk het Evangelie duidelijker uit te leggen;
- het biedt wellicht mogelijkheden om met elkaar "in de wandelgangen" van gedachten te wisselen over het nut van de diverse ge- en verboden.
Ik wil eindigen met een letterlijk citaat uit de preek van onze nieuwe bisschop bij zijn installatie op 14 mei van dit jaar.
"Een bisschop kan op zijn kop gaan staan, maar zonder gelovigen kan hij niets. Laten we alle polarisatie achter ons laten. Ik steek mijn hand uit."
Laten we die uitgestoken hand aannemen en laten we ook naar elkaar de hand uitsteken.

Bijlage 5: Cees van Leeuwen, namens de gebedsdienstgroep

De week vóór Pinksteren werden we via de mail uitgenodigd om op Pinkstermorgen biddend en zingend aanwezig te zijn in de "gesloten kerk" ( Zie de overeenkomst met de eerste Pinksteren).
Mooie teksten, een paar traditionele Pinksterliederen en een vuurzuil die brandde.
Aan het eind van de viering hebben we elkaars handen vast gehouden en elkaar de vrede gewenst.
De vlammen stonden symbool voor de geest en spirit die er in onze gemeenschap zit.
Op 4 mei vierden we de Dodenherdenking in dezelfde kerk en dezelfde vuurzuil brandde.
Er was een koor, een koster, lezingen door een vrouw uit Syrië, Ahmet uit Syrië die een lied zong over vrede, de scouting was aanwezig, kinderen vierden mee en een bevlogen jongeman hield een verhaal over herdenken. De gebedsdienstgroep had de viering in elkaar gestoken, allemaal vrijwilligers.
Er waren 200 mensen in de kerk en de vuurzuil brandde, symbool van Geest en enthousiasme.
Als ik pastoor zou zijn zou ik trots zijn, wanneer ik dat in zo'n parochie mocht doen.
In Overloon zit van oudsher Pit en Geest, die laat zich niet verjagen door een pastoor of een hulpbisschop, laat staan een bestuur.
Inspirerende mensen en vrijwilligers zijn er nog steeds en genoeg.
Wanneer je ze vraagt komen ze, het maakt wel uit wie ze vraagt en vooral hoe je ze vraagt.
Dat hebben de vieringen van Pinksteren en 4 mei wel bewezen.
Een geloofsgemeenschap is geen ding, het is een verworvenheid, die er is en blijft.

Bijlage 6: Gerda Willems, pastoraal assistente

Beste mensen,
23 jaar geleden ben ik begonnen als vrijwilliger in de parochie Overloon. Het meewerken aan de tussentijdse catechese, beter bekend bij menigeen als stap voor stap, was toen mijn vertrekpunt. Inmiddels heb ik veel kennis opgedaan over het geloof, de liturgie, gebed, catechese door veel cursussen en bezinningsdagen te volgen, ook nu nog. Mijn persoonlijke geloofsvorming die zich door mede veel werkervaring nog steeds verder ontwikkelt. Dit heeft mede ertoe geleid dat ik vorig jaar van de bisschop de zending als pastoraal assistente heb ontvangen, mede dankzij de steun van pastoor van der Sluis hierbij. Mijn speerpunt van deze zending is: Jeugd en Jongeren/ Huwelijk en Gezin. Met deze zending ondersteun ik mede het pastores team.
Inmiddels vervul ik veel werkzaamheden in verschillende werkgroepen, niet alleen hier in Overloon, maar voor onze gehele parochie Maria Moeder van de Kerk. Zo neem ik al ruim voordat de fusie een feit werd namens Overloon deel aan de pastoraatgroep. Deze groep bestaat uit afgevaardigden van elke deelparochie die samen met het pastores team elke maand bij elkaar komt om samen een eenheid te vormen tussen alle parochies wat betreft het pastorale gebeuren zoals: liturgie, vieringen, projecten voorbereiding op doop, kinderwoorddienst, 1ste communie, kinderclub, vormsel, maar ook in de vorm van diaconie, mensen in nood. Wat hier besproken wordt, wordt vervolgens meegenomen naar de eigen parochie om met de achterban te overleggen. Daarna wordt dit weer meegenomen naar de pastoraatgroep. De besluiten die dan vallen, gelden voor alle deelparochies.
Hier in Overloon bestond dat uit mensen van de klankbordgroep (contactpersonen van alle werkgroepen betreffende pastoraat) samen met de beheercommissie, helaas is deze groep inmiddels al geruime tijd ontbonden, dus is daarmee mijn achterban verdwenen.
Ik ben nog steeds een actieve vrijwilliger, heb niet mijn werkzaamheden neergelegd, ook niet nu de kerk hopelijk maar tijdelijk gesloten is. De reden hiervoor is dat ik als gelovige altijd klaar zal blijven staan voor de parochianen, waar dan ook! Dat is een taak die je hebt als vrijwilliger. Als vrijwilliger heb je ook een plicht: je mag je eigen persoonlijke belangen niet altijd voorop stellen, je bent in dienst van de wereldkerk. Eindverantwoording/ beslissingen liggen niet bij de vrijwilligers alleen, die worden samen genomen door en met het overkoepelende bestuur waarvan pastoor de voorzitter is. En in welke vereniging je ook actief of alleen lid bent, je kunt het nooit 100% zo doen dat alle leden hun zin krijgen.
Daarom is het goed om samen een geloofsgemeenschap te vormen met het pastoresteam waar mensen zich thuis voelen, kunnen vieren, niet alleen op zondag, maar ook bij blijde, droevige gebeurtenissen. De laatste maanden waren zware maanden waarin ik mij heel verlaten en alleen voelde, waarin ik mij diep schaamde tijdens de vieringen waarin mensen uit anderen deelparochies mee assisteerden zodat we hier in Overloon ons geloof konden blijven vieren. Wat mij het meest geraakt heeft: dat juist de jonge gezinnen van communicanten waar we als geloofsgemeenschap blij mee zijn, juist deze gezinnen vormen de toekomst van het geloof en kerk zijn. Dat alle vrijwilligers, die hierbij nodig zijn om mee te ondersteunen: mij en die gezinnen in de kou hebben laten staan. Laten wij alstublieft er samen zorg voor dragen dat dit in de toekomst nooit meer zal gebeuren. Gelukkig waren er ook mensen die het enorm waardeerden dat ik ervoor hen was. Mensen bedankt hiervoor!!
Laten we daarom samen de schouders eronder zetten om zo snel mogelijk weer te kunnen zorgen dat we op zondag samen kunnen, komen vieren rondom brood en wijn. Dat wij als Theobaldusparochie nooit niemand meer in de kou laten staan. Het zal even een moeilijke weg worden, maar waar een wil is altijd een weg. Ook als die weg nu nog wat bezaaid is met hobbelkeien her en der, die kunnen we aan als de toekomst van onze kerk ook uw zorg is!
Dus als u zich ook maar enigszins geraakt voelt door het geloof, en dat doet u want anders was de belangstelling voor deze avond niet zo groot, laat dan uw hart spreken, en hoe klein uw bijdrage als toekomstig vrijwilliger ook zal zijn, alle handen zijn welkom. Ik weet dat heel veel mensen u hier heel erg dankbaar voor zullen zijn. Dank U wel!

Bijlage 7: Bert Bardoel, namens Fanfare Vriendenkring

Bedankt Toon en Martien voor dit initiatief, namens Fanfare Vriendenkring
Mijn ouders waren katholiek. Dat bleek heel sterk uit het feit dat voor het eten steevast "de engel des heren" gebeden werd. 's Avonds was het steevast de "rozenkrans" bidden. Tenminste totdat grootmoeder overleed. Het was 1965 en ook toen veranderde er al iets binnen het geloof en binnen de kerk.
Toen grootmoeder er niet meer was, was dat rozenkrans bidden bij ons thuis vrijwel direct afgelopen. Dat vader het ook allemaal niet zo zeker meer wist bleek wel uit zijn verhaal van - helaas ben ik de naam van de goede man vergeten - die voor zijn dood een keiharde afspraak maakte: "ik kom straks vertellen hoe het hierboven is". Vader zei dat hij nooit meer iets van hem gehoord had.
Er was wat veranderd binnen zijn geloof ten opzichte van dat van zijn ouders.
Dat hij het ook niet zo zeker wist bleek anderzijds als er weer eens discussie was over wel en niet naar de kerk gaan: "wacht maar tot het weer oorlog wordt...dan zie je al die mensen die je nu niet in de kerk ziet, alle heiligen uit de hemel bidden..."
Er kan wel eens wat veranderen in mensen en in de kerk ....
Onze kerk was in de jaren zestig en zeventig - en daarvoor wellicht nog meer - naast kerk, zeg geloofsgemeenschap, ook het middelpunt van ons dorp. Minstens iedere zondag kwamen we in die kerk. Enerzijds moest dat van thuis. Anderzijds was het ook de start van een vrije dag. Eigenlijk was vrijwel iedereen uit ons dorp in de kerk. De pastoor probeerde er samen met een koor of bij bijzondere gelegenheden met het Sint Theobaldusgilde of Fanfare Vriendenkring, iets moois van te maken.
Ook in deze tijd was er weer een verandering, of was het aanpassing aan de geest des tijds, toen de voertaal van de kerk veranderde van latijn in nederlands...
Het kerkgebouw, de kerk of het geloof was niet alleen het middelpunt bij de zondagse mis. De kerk was overal, zelfs bij de voetbalclub kwam pastoor op de jaarvergadering en dat was bij alle verenigingen zo. Hij was een gerespecteerd man en als hij iets zei dan luisterde iedereen.
Pastoor van Boxtel had Overloon tenslotte na de oorlog samen met zijn dorpelingen, of waren het zijn parochianen, weer van de grond af opgebouwd. Hij vond die dorpsgemeenschap, zeg maar zijn mensen en de verenigingen, blijkbaar belangrijker dan zijn kerk, want voordat hij onze kerk bouwde, bouwde hij eerst het gemeenschapshuis en de scholen.
Maar die kerk kwam er ook. Voor dat immense gebouw in ons kleine dorp haalde hij geld op bij zijn parochianen. Dorpsgenoten en verenigingen hielpen mee en overal werd op die manier geld vandaan gehaald. En zo waren die Overloners allemaal betrokken bij hun kerk, die werd het middelpunt van ons dorp en de dorpsgenoten waren apetrots op hun kerk. De kerk mocht ook voor andere doeleinden dan de heilige mis gebruikt worden: tentoonstellingen, concerten, bevrijdingsvieringen, als sinterklaas kwam.
Als de dorpsgemeenschap ermee gediend was, dan kon er veel, want de tijden veranderden....
Ik heb dit altijd zo gezien: het kerkgebouw als het middelpunt van onze dorpsgemeenschap, en onze Fanfare is daar volgend jaar al 110 jaar een onderdeel van. Die fanfare was er met Kerstmis, bij eerste communie en bij concerten t.g.v. zoveel jaar bevrijding. En niet alleen de fanfare, alle verenigingen droegen altijd en overal hun steentje bij, als het om onze kerk ging. Ook als er gerestaureerd moest worden, want die kerk was onze trots.
Ons kerkgebouw is nog steeds het middelpunt van ons mooie dorp, ondanks het feit dat door de ontkerkelijking ook in ons dorp de laatste decennia veel veranderd is. Het geloof heeft als instituut het middelpunt van het dorp soms verlaten. De tijd dat de kerk iedere zondag volzit is voorbij. Het is m.i. de geest des tijds en in die vorm van toen komt dat nooit meer terug. Mensen weten dat er meer tussen hemel en aarde is, maar zijn zoekende: de centra voor meditatie en yoga zitten vol.
En er veranderde nog wat: er waren steeds minder priesters. De latere pastoors, met name ook die na van Boxtel zagen dit aankomen en spoorden de parochianen aan dat ze het zelf moesten gaan doen. Meer dan 100 vrijwilligers zetten zich samen met de kerkbesturen jarenlang keihard in voor het behoud van onze kerk en voor datgene wat de kerk wel voor mensen betekende.
En dat er daardoor weer veel veranderde, dat behoeft geen toelichting.
Inmiddels zijn we in een nieuwe eeuw beland. Onze kerk is gefuseerd. Begrijpelijk, de kerken zijn verre van vol. De gezinsbijdragen hollen achteruit.
Weer een verandering...
Maar onze mooie kerk is ook aangewezen als kerk voor de buurdorpen. Graag:. de Overloonse geschiedenis leert dat gasten in ons dorp altijd al welkom waren..
Anno 2016 constateer ik echter dat er geen eigen parochiebestuur meer is. Het oude kerkbestuur werd een beheercollege en werd ontslagen. Ik constateer ook dat vrijwel alle vrijwilligers in een paar jaar vertrokken zijn.
Dit wil je toch niet geloven als je weet dat ons kerkgebeuren al zó lang met deze mensen is opgebouwd en goed gewerkt heeft.
Hoe dit komt? De zaak is geëscaleerd door een discussie over een gebedsdienst wel of niet. Er zal zeer zeker meer aan vooraf gegaan zijn, en ik wil hier ook geen oordeel over uitspreken, want ik ben er niet bij geweest. Ik weet wel dat als twee partijen tegenover elkaar zijn gaan staan er soms rare dingen gebeuren.
Er is in de loop der tijd veel veranderd, maar het wordt tijd dat er nu ook iets aan deze situatie gaat veranderen.
M.i. is er maar een oplossing: een bemiddelingspoging door onpartijdigen om deze zaak weer bespreekbaar te maken. Het kan niet zo zijn dat we als Overloon geen kerk - geen middelpunt van onze dorpsgemeenschap - meer hebben door een ordinaire ruzie.
Namens FV roep ik dan ook de nieuwe bisschop Gerard de Korte op om deze bemiddelingspoging te gaan leiden.
Als ik de media mag geloven - en dat doe ik deze keer graag - ziet hij de dorpsgemeenschap en de kerk ook als een onlosmakelijke combinatie.
In de geest van deze tijd moet onze mooie en doelmatige sint Theobalduskerk het sfeervolle gebouw zijn en blijven voor geloof, rouwen, trouwen, passende concerten en andere in een kerkgebouw passende activiteiten. En ook uw fanfare wil hier graag haar bijdrage aan blijven geven.
Die activiteiten zijn onmisbaar binnen onze dorpsgemeenschap, ook als de kerk een gelegenheidskerk is geworden.
Als bij een bemiddelingspoging beide partijen bereid zijn wat water bij de wijn te doen moet er een oplossing zijn, dan komen er in dit dorp ook weer vrijwilligers, want met het motto "samen sterk" zijn we een mooie sterke gemeenschap geworden; maar het begint met water bij de wijn doen van twee kanten, want deze miswijn zou pastoor van Boxtel wel heel erg zuur smaken!

Bijlage 8: Brief namens vrijwilligers, voorgelezen door Betsie Hendriks

Ik ben Betsie Hendriks.
Ik wil hier vertellen wat sommige vrijwilligers hebben laten weten.
Het liefst willen de meeste vrijwilligers hun taken weer oppakken, taken die zij altijd met heel veel inzet hebben uitgevoerd, soms 35 jaar of langer.
Ik heb een aantal vrijwilligers gesproken, een enkele heeft zijn verdriet en frustraties op papier trachten te verwoorden. De meesten willen hun naam niet noemen, bang voor negatieve reacties van het bestuur van parochie Maria, Moeder van de Kerk.
Een brief wil ik hier voorlezen:
Hierin staat verwoord de gevoelens, die spelen bij veel vrijwilligers.

L.S.
"35 jaar met plezier als vrijwilliger gewerkt voor de Theobalduskerk in Overloon
Ja 35 jaar als acoliet assistentie verleend bij de zondagdienst en bij begrafenissen. Lid geweest van de gebedsdienst groep.
10 jaar beschikbaar geweest voor de avondwake groep.
De laatste tijd de dames van het bloemschikken ondersteund, voor mij eenvoudig werk als sjouwen, takken knippen en met de trap de bloemen op hoogte hangen en water geven.
Een hele lijst aan taken die ik altijd voor Pastoor der Kinderen, Pastoor Peynenburg, Pater Brom en Pastoor Tolboom met liefde en plezier heb gedaan.
Samen met de diverse werkgroepen en het parochiebestuur was het altijd tot op de dag van vandaag heel prettig samenwerken, waar nodig in overleg om diensten te verschuiven of te helpen waar nodig was.
Er was altijd wel een vriendelijk goedendag of dank je wel en tot de volgende keer.
Het doet me nu erg veel verdriet, dat wij als vrijwilligers na zoveel jaren trouwe dienst te horen en te lezen krijgen dat, mede doordat wij nu (even) niet beschikbaar zijn, er geen mis is op zondag en het geeft me het gevoel dat wij de schuld zijn van alle problemen die er nu in Overloon met de Parochie MMK aan de hand zijn.
Terwijl ik dit schrijf wordt onze nieuwe bisschop geïnstalleerd en morgen is het Pinksteren, het feest van de Heilige Geest, het nieuwe vuur.
Mogen beiden, de nieuwe bisschop en Pinksteren ons ALLEN inspireren om een nieuwe weg in te slaan, in goede gemeenschap met elkaar".

Bijlage 9: Tiny Willems, namens de kosters

Van de initiatiefnemers van deze avond hebben wij drie vragen gekregen die wij als leidraad hebben gebruikt voor ons gesprek.

Waar maken jullie je als groep zorgen over?
Zorgen maken wij ons over het min of meer per decreet opleggen van bestuursbesluiten, met name het besluit tot het veranderen van het tijdstip voor de gebedsviering en later het volledig verbieden.
Ook de slechte communicatie van het bestuur:
- Niet openstaan voor argumenten en meningen van de vrijwilligers
- Het ontbreken van initiatieven om met de groep vrijwilligers in contact te treden.

Hoe was jullie reactie op het hele gebeuren?
In eerste instantie heel erg teleurgesteld over het veranderen van tijdstippen voor de eucharistie- gebedsviering die voor de groep kosters een extra belasting zou betekenen, nog afgezien van het nut van twee vieringen in een weekend. Later echter ook heel verontwaardigd over de mededeling tot het totaal verbieden. Hierna heeft de groep zich beraden, wat ertoe geleid heeft dat een van de kosters onmiddellijk is opgestapt, twee bereid waren door te gaan indien excuses werden aangeboden voor de manier waarop besluiten werden gecommuniceerd en de gebedsviering onveranderd door zou kunnen blijven gaan. Inmiddels zijn alle kosters opgestapt.

Hoe zou je als groep een bijdrage kunnen leveren aan een oplossing?
Binnen de groep kosters is hierover gediscussieerd.
Wij willen graag meehelpen om een veranderingsproces in gang te zetten.
Doel van dit proces is het opzetten van een autonome deelparochie binnen de fusieparochie Maria Moeder van de Kerk waarbij deze deelparochie haar eigen geloofsbeleving gaat invullen. Deze invulling zou veel humaner moeten, waarbij wij een voorganger zien als een herder tussen de mensen.
Enkele kernpunten van dit doel:
- Alle parochianen van de MMK de gelegenheid bieden tot een andere geloofsbeleving
- Eigen beheercommissie
- Ruimte gaan bieden voor gebedsvieringen
- Invulling van trouw- en rouwdiensten die meer toegesneden zijn op een persoonlijke invulling.

Bijlage 10: Pastoor van der Sluis

Het is erop of eronder voor onze kerk. Het begrip "onze kerk" kan op verschillende manieren worden uitgelegd. Mensen denken aan de kerk als een gebouw. Het is ook een gewijd gebouw, een plaats om God te ontmoeten. Maar het gaat er niet om een kerk te hebben, maar om een kerk te zijn, een geloofsgemeenschap. Wij moeten levende stenen worden. Christus zelf is sluitsteen, hoeksteen van de kerkgemeenschap. De Kerk, met een hoofdletter, is door Christus begonnen.
De Kerk is begonnen met handelen en spreken door Christus zelf.
Hij was de mensen nabij. Christus genas en gaf vrijspraak van de zonden;
Hij verkondigde een blijde boodschap, hij verkondigde het Rijk Gods;
Hij hield maaltijd met zijn leerlingen.
Dat zijn de drie aspecten van Kerk zijn:
- het pastoraat,
- de catechese en
- de liturgie.
Deze drie aspecten proberen we in onze parochie MMvdK met het pastorale team en de vrijwilligers waaronder het parochiebestuur gestalte te geven. Helaas kan dat niet meer op dezelfde wijze zoals een of twee generaties geleden. Het kerkbezoek en de kerkbetrokkenheid zijn zienderogen afgenomen, met alle financiële gevolgen van dien.
De beschikbare middelen, gebouwen en menskracht dienen zo goed en zo efficiënt mogelijk ingezet te worden, wil er toekomst zijn voor de Kerk. Dit leidt tot schaalvergroting en vorming van fusieparochies zoals de onze, met een gemeenschappelijk beleid op tal van beleidsterreinen. Daarin streven we naar samenwerking en verbondenheid; dorpen kunnen niet als eilandjes op zichzelf functioneren, er zal iets van de eigenheid moeten worden ingeleverd.
Dat doet soms pijn, maar als je het ergens niet mee eens bent probeer je er samen uit te komen en kan het niet zo zijn dat je als vrijwilliger zomaar stopt, wat ten koste gaat van de gemeenschap.
We hopen dus dat mensen in Overloon de verantwoordelijkheid voelen en nemen om de schouders onder de Kerk te zetten, zodat er weer een goede toekomst is voor onze parochie, inclusief Overloon. Dat is immers onze gezamenlijke zorg.

Bijlage 11: Rens Hendriks, namens het parochiebestuur

Ik weet dat ik een veelbesproken persoon ben in Overloon. Dit heeft mij zeer verbaasd. Als ik iemand beledigd heb, dan bied ik mijn verontschuldigingen aan. Ik wil verder niet ingaan op de verwijten die hier geuit zijn, aangezien de insteek van deze avond uitdrukkelijk was: vooruit te kijken.
De kerk is sinds de jaren 70-80 veranderd. De Pausen zijn strenger geworden, de Bisschoppen traditioneler en de Pastores hebben parochies moeten samenvoegen. De Theobaldusparochie is op het gebied van kerkelijke organisatie en deelname altijd een voorbeeldparochie geweest. In de relatie met de veranderde wereldkerk en de fusieparochie Maria Moeder van de Kerk heeft Overloon niet willen meebewegen.
Maar Overloon kan niet op zichzelf staan. Wij moeten samen parochie zijn. Een fusieparochie kan alleen functioneren als er samenwerking is. Als er een onderlinge vertrouwensrelatie is, zal er voldoende ruimte zijn voor de eigenheid van de Theobaldusparochie.

Bijlage 12: De vragen en opmerkingen die in de pauze zijn ingediend.

Ik heb geen vraag! Maar ik geef op dit papier door dat ik ons oude kerkbestuur, wat nu beheercommissie is, dat ik dit namens de hele Overloonse gemeenschap wil bedanken voor al het werk wat ze de afgelopen jaren hebben gedaan en steeds hebben geprobeerd vol intentie voor onze Overloonse gemeenschap te doen.
Heel veel dank aan hen!!!
(De Overloonse gemeenschap.)

Komen wij met deze héél verschillende belangen, visies en betrokkenheid tot een goed beleid en vooral een fijne geloofsgemeenschap? Al 5 jaar wachten wij daarop.
In elk land wordt een andere, eigen invulling gegeven aan uitvoering van de leer van de Kerk met een grote K. Waarom kan/mag dat ook niet in een dorp?
Waarom niet met meer overleg en uitleg gesproken met de vrijwilligers, dan was iedereen gebleven en had Gerda niet alleen gestaan. Te gemakkelijk om niet meer naar het verleden te kijken. Hoeft ook niet, maar dan wel EERLIJK zijn. Samen sterk, samen onderweg.
Betekent één lijn trekken automatisch uniformiteit voor alle kerken in de parochie?
Een levende gemeenschap is mijns inziens, als ieder zijn bijdrage mag leveren - inhoudelijk - in diensten, in vieringen. Als mensen gehoord worden zoals ze zijn. Als diversiteit tot uiting mag komen in woorden, in liederen, zelf vorm mag geven, elkaar inspireren. Waarom geen autonomie?
Waarom geen antwoord op het gezegde van vorige sprekers?
Dhr. Hendriks zegt dat alles mag en kan als er maar vertrouwen is. Waarom hebben we dan een probleem? Vertrouwen was er jarenlang wel.
Waarom vasthouden aan halsstarrig beleid? Schakel een mediator in die onafhankelijk is van beide partijen.
Nadat wij zeer aandachtig hebben geluisterd naar het betoog van iedere spreker hebben wij het volgende voorstel:
De sprekers van Overloon geven zeer duidelijk aan waar de schoen wringt. De sprekers pastoor van der Sluis en dhr. Hendriks geven duidelijk aan hoe zij het zien en wat er zal en moet gebeuren.
Hoezo water bij de wijn? Oplossing: een nieuwe pastoor met ruimere ideeën en een nieuw overkoepelend bestuur en de vrijwilligers staan voor deze nieuwe pastoor klaar. De toekomst ligt dan aan onze voeten.
Verschuilen achter het bisdom: waarom kunnen andere parochie wel met de gemeenschap werken op wenselijke, humane manier. Ook zij hebben toch met hetzelfde bisdom te maken?!
Bovendien zou ik best de mening van de bisschop hierover willen horen.
Als scholen/bedrijven in conflict zijn, wordt er vaak gekeken bij anderen. Heeft het parochiebestuur al rond de tafel gezeten met parochiebesturen van andere parochies die wel kunnen draaien zonder problemen met de kerkgemeenschap?
Een essentiële voorwaarde voor constructief overleg is vertrouwen. Ik constateer dat dat er helaas niet meer is. Zonder vertrouwen is overleg zinloos, met risico op verdere escalatie.
Ik heb er vertrouwen in dat de Overloonse kerkgemeenschap dat vertrouwen kan laten zien. Hoe gaat het bestuur MMK aan dit vertrouwen werken?
Waarom moesten er veranderingen plaatsvinden (o.a. een andere wijze van liturgie vieren) zoals die bij onze vorige pastoors gebeurde; wat was daarvan het nut? Of deden hun diensten er niet toe?!
Ik ben geen kerkganger maar wel geïnteresseerd in het mooie kerkgebouw. Ik hoop dat juridisch goed wordt uitgezocht wie hier wat over te zeggen heeft.
In Oploo is wel een gebedsdienst. In Overloon niet.
Kunnen de ingebrachte miljoen euro niet terug naar Overloon? Zo ja, dan kan de Overloonse gemeenschap kijken en beslissen hoe ze de kerk van nu vorm gaan geven.
Voor Rens Hendriks:
Waarom moet er zoveel? Als je wil veranderen, zou je eerst eens kunnen kijken wat er is! Behoud het goede, maak de mensen duidelijk waarom en regeer niet van boven af!
Voor pastoor:
Christus heeft de liturgie niet gemaakt. Dat is maar een vorm. Luister naar de mensen. Samen parochie betekent echt Samen.
Betekent schaalvergroting automatisch eenheidsworst?
Is het excuus van Rens Hendriks een algemeen excuus voor alle aantijgingen naar de ontslagen beheercommissie?
Is de pastoor bereid zich aan te passen op menselijke manier?
Betekent meer orthodox terug naar de middeleeuwen? Waar de gelovigen als onnozel werden beschouwd?
Een pastoor is er voor de gelovigen en niet andersom!
Is de pastoor zelf ook bereid om water bij de wijn te doen, want anders is het einde verhaal, of anders een andere pastoor, waar de mensen zich wel een mee voelen.

Bijlage 13: Vragen van de beheercommissie Overloon

1.Volgens de structuurnota van de MMvdK hebben wij als beheercommissie de taak de belangen te behartigen van de parochianen in de deelparochie. Dat hebben wij op een eerlijke wijze naar beste kunnen gedaan. Wij moesten dat doen in afgeleide verantwoordelijkheid.
Dit roept de volgende vraag op: wat heeft het parochiebestuur zelf gedaan in het kader van hun hoofdverantwoordelijkheid om de belangen van de parochianen in Overloon te behartigen?

2.De parochianen willen graag inzage in de financiën. Sinds 2013 heeft de deelparochie van Overloon geen cijfers van de financiën meer ontvangen. Die cijfers zijn belangrijk om de parochianen te informeren en te stimuleren voor de actie Kerkbalans.
Krijgt de gemeenschap van Overloon nog inzage in de financiën?

3. Aan de pastoor: is pastoor Van der Sluis bereid om in de relatie tot en in de omgang met de vrijwilligers en parochianen de lijn van onze paus Franciscus en onze bisschop Gerard de Korte te volgen in de drie speerpunten:
- verdeeldheid overwinnen
- toenadering zoeken tot de ander
- je verantwoordelijkheid nemen als christen en zo ja,
Hoe denkt hij dat vorm te geven?

4. Waarom is het parochiebestuur nooit bereid geweest om op de brieven van de voormalige beheercommissie een direct en concreet antwoord te geven?

5. Waarom benoemen jullie uitgerekend degene die een van de hoofdveroorzakers van het conflict met de voormalige beheercommissie is, als lid van de interim beheercommissie?

6. Waarom heeft het bestuur geen gebruik gemaakt van de aanwezige deskundigheid bij de deelparochie Overloon in plaats van hen de laan uit te sturen?

7. Als deze hoofdkerk, de kerk van de HH. Theobaldus en Antonius van Padua ook voor Maashees en Vierlingsbeek bedoeld is, waarom werven jullie dan geen acolieten en kosters uit die plaatsen?

8. Wat is er gedaan met de suggestie om gebedsvieringen te houden in de periode dat de pastoor de eucharistievieringen in Overloon weigert?

9. Welke lering heeft het parochiebestuur opgedaan met vergelijkbare problematiek in andere deelparochies en kan mogelijk ook hier worden aangewend?